د.
1- جناب آقاي پزشکيان، رئيس‌جمهور منتخب اخيرا در اظهارنظري گفته است:«بايد زبان دنيا را بفهميم»؛ درخصوص فهم زبان دنيا همواره ميان جريان انقلابي و جريان غربگرا اختلاف نظر وجود داشته است. در اين ميان با بررسي کارنامه اين دو جريان در حوزه سياست خارجي، مي‌توانيم به اين مسئله پي ببريم که کدام‌يک بهتر زبان دنيا را متوجه شده‌اند.
2- بدون تعارف بايد گفت که دست فرمان سياست خارجي در دولت يازدهم و دوازدهم، به ديدگاه جريان غربگرا نزديک بود و بارها مورد استقبال اين جريان سياسي قرار گرفت. حالا سؤال اين است که آيا دولت يازدهم و دوازدهم، زبان دنيا را فهميده بود؟! به عبارت ديگر آيا جريان غربگرا، زبان دنيا را بلد بود؟!
به اين موارد توجه کنيد:
- محمد جواد ظريف، وزير وقت امور خارجه- اسفند 97- گفته بود: قبل از برجام نفت بيشتري مي‌فروختيم.
- عباس عراقچي، معاون سياسي وقت وزير خارجه- آذر98-: نتيجه پايبندي ما به برجام فقط تحريم‌هاي جديد بود.
- حسن روحاني، رئيس‌جمهور وقت- ارديبهشت 97-: چهار سال گذشته مي‌رفتيم با گرفتاري فراوان اسکناس تهيه مي‌کرديم در هواپيما مي‌گذاشتيم، بيمه مي‌کرديم در فرودگاه با ماشين مسلح ارز را در بانک مرکزي مي‌آورديم.صبح چند گوني دلار را به صرافي‌ها مي‌داديم، صرافي‌ها هم خداوند عاقبت همه ما را به خير کند. چطور تقسيم مي‌کردند و به کي مي‌دادند جنس‌هايي هست در ميوه فروشي وقتي پرتقال مي‌آيد ميوه‌هاي خوب را زير مي‌گذارد و مي‌گويد قبلاً فروختم، پرتقال خوب
زير مي‌ماند براي از ما بهتران.
- ظريف- مهر 96-: هنوز نمي‌توانيم در انگليس يک حساب بانکي باز کنيم.
- علي اکبر صالحي، رئيس وقت سازمان انرژي اتمي- آذر 95-: آمريکايي‌ها نه يک دبه، بلکه دبه‌هاي زيادي درآورده‌اند.
- ظريف- تير 1400-: با خوش‌خيالي، دوستان دوران سختي را در سراب طمع سرازير شدن شرکت‌هاي غربي از خود رنجانديم. اتفاقي که اگر نمي‌افتاد نه دوستان دوران سختي رهايمان مي‌کردند و نه با فشار حداکثري ترامپ مواجه مي‌شديم.
- روحاني- شهريور 98-: کشورها مگر ديوانه شده‌اند که با آمريکا مذاکره کنند؟!
- سيف، رئيس وقت بانک مرکزي: برجام تقريبا هيچ دستاوردي نداشته است.
- رومه زنجيره‌اي سازندگي: امروز فقط يک کشور به صورت عملي پايبند به توافق بوده است؛ ايران. اکنون جواب مشخص است. خروج از برجام. اين گزينه بهتري از ماندن در توافق يکجانبه و تحريم‌هاي سخت‌تر از پيشابرجام.است که اين بار مي‌تواند اقتصاد کشور را از گروه کشورهاي با درآمد متوسط به فقير مبدل سازد.
- رومه زنجيره‌اي شرق: دولت روحاني. روابط دوجانبه با کشورها و به‌خصوص همسايگان را. تعطيل کرد و به تعبير مخالفانش سياست خارجي کشور را به
زلف برجام گره زد.دولت روحاني در سياست خارجي. از دو ابراولويت «اقتصادي» و «همسايگان» سخن گفت که در عرصه عمل به اندازه سر سوزني اجرائي نشد.
- رومه زنجيره‌اي اعتماد: متاسفانه در شرايط کنوني در مسئله توافق هسته‌اي هيچ راه‌حل منفعت‌آوري در مقابل کشورمان وجود ندارد.متاسفانه در
تيم کارشناسان مذاکره‌کننده ما تعداد کافي از متخصصان به ويژه در حوزه‌هاي مالي، تجاري و بانکي حضور نداشتند که خط به خط و بند و به بند توافق را دقيق و به طور تخصصي بررسي کنند تا امروز دچار چنين شرايط ناشي از بي‌تعهدي آمريکا و اروپا نشويم.
3- در دولتي که با جريان غربگرا قرابت فکري داشت، با وجود بتن ريزي در صنعت هسته‌اي و متوقف شدن حرکت چرخ سانتريفيوژها و البته با متوقف شدن حرکت چرخ کارخانه‌ها، تحريم‌ها نيز افزايش يافت و 2 برابر شد و رئيس‌جمهور وقت اذعان کرد که در پسابرجام با گوني پول جابه‌جا مي‌شد و وزير خارجه گفت که حتي نمي‌توانيم يک حساب بانکي در انگليس باز کنيم و معاون وزير خارجه گفت که نتيجه برجام، تحريم‌هاي بيشتر بود.
در دولت مدعي تدبير و اميد کار به جايي رسيد که طرف غربي با گستاخي و در اقدامي بي‌سابقه از سوخت رساني به هواپيماي حامل ظريف، وزير خارجه ايران امتناع کرد. در همان دولت، باز هم در اقدامي بي‌سابقه، از صدور رواديد نماينده ايران در سازمان ملل جلوگيري به عمل آمد.اقدامات تحقيرآميز طرف غربي در مقابل دولت يازدهم و دوازدهم، فهرست بلند بالايي است که از حوصله اين وجيزه خارج است.
4- و اما در دولت سيزدهم که منتسب به جريان انقلابي بود، کارنامه افتخارآميزي در حوزه سياست خارجي بر جاي ماند. به عنوان نمونه در دولت سيزدهم، ايران به عضويت سازمان همکاري‌هاي اقتصادي شانگهاي درآمد. اين در حالي بود که پيش از آن، مدعيان اصلاحات با جنجال و هياهو مدعي بودند که تا تحريم‌ها لغو نشود و تا ايران به FATF نپيوندد، خبري از پيوستن به شانگهاي نخواهد بود.
جالب است بدانيد که پيش از اين دولت آمريکا درخواست داده بود که عضو ناظر شانگهاي باشد اما اين درخواست از سوي اين سازمان رد شده بود. جالب‌تر اينکه حجم اقتصاد اعضاي سازمان شانگهاي، 32 درصد از حجم اقتصاد اتحاديه اروپا بيشتر است. بر اساس گزارش صندوق جهاني پول، ظرفيت اقتصادي کشورهاي عضو سازمان شانگهاي از اقتصاد گروه «جي 7» پيشي گرفت.
در يک نمونه ديگر، در شهريور 1402 خبر عضويت جمهوري اسلامي ايران در بريکس رسما اعلام شد. در ادامه، در 12 دي‌ماه 1402 ايران به طور رسمي به گروه بريکس پيوست. يکي از مهم‌ترين مزاياي بريکس، بانک کشورهاي بريکس است که «بانک توسعه نوين» نام دارد. اين بانک، که يک بانک توسعه چندمليتي توصيف شده، براي کشورهاي عضو سامانه اعلام پرداختي دارد که جايگزيني براي سوئيفت است. يکي ديگر از اهداف بريکس انفصال از دلار به عنوان ارز معيار تجارت بين‌المللي است. حذف دلار از روابط اقتصادي و همکاري ويژه کشورهاي تحت تحريم آمريکا، دو نسخه‌اي است که تبعات آن مقامات آمريکايي را به وحشت انداخته است.
باز هم در يک نمونه ديگر، با انعقاد موافقت‌نامه تجارت ترجيحي با اتحاديه اقتصادي اوراسيا صادرات ايران به اين کشورها در دوماهه 1402 نسبت به مدت مشابه سال 1401، 70 درصد رشد داشت. اتحاديه اوراسيا بازاري 0 ميليوني براي توسعه صادرات محصولات غيرنفتي ايران دارد.
در دولت شهيد رئيسي قرارداد سوآپ گازي از ترکمنستان به جمهوري آذربايجان از طريق ايران، امضا و اجرا شد. اين قرارداد ضمن ارزآوري براي کشور و شکستن تحريم‌ها، رفع مشکل گازي استان‌هاي شمالي در فصل سرما را نيز در پي داشت. ناگفته نماند که در دولت يازدهم و دوازدهم به دليل اتخاذ ديپلماسي منفعلانه و گره زدن همه امور به برجام و خلاصه کردن کل جهان به چند کشور معدود غربي، تبادلات گازي با همسايگان با اخلال جدي مواجه شد. در همين راستا تبادلات گازي با ترکمنستان و اتصال شبکه گاز ايران به اين کشور متوقف شد. همين مسئله موجب شد که مردم عزيز کشورمان در استان‌هاي شمالي در فصل سرما با مشکلات عديده‌اي مواجه شوند.
در دولت سيزدهم روابط ايران و قطر وارد فاز جديدي شد. ايران و قطر در بزرگ‌ترين ميدان گازي جهان- ميدان گازي پارس جنوبي(با ظرفيت ذخيره حدود 51 تريليون مترمکعب گاز)- سهيم هستند و اين مولفه، فرصت ويژه‌اي را در حوزه انرژي در اختيار دو کشور قرار مي‌دهد. ايران و قطر همچنين حدود 270 کيلومتر مرز آبي(دريايي) مشترک با يکديگر دارند.
يکي از علت‌هاي موفقيت دولت شهيد رئيسي در ديپلماسي و از جمله سياست خارجي منطقه‌اي، هم‌افزايي «ميدان» و «ديپلماسي» بود. بر همين اساس در دولت سيزدهم در يک بازه زماني کوتاه، هم از موشک هايپرسونيک فتاح رونمايي شد، هم پس از عادي سازي روابط، وزير خارجه عربستان به ايران آمد، هم رئيس‌جمهور ايران به آمريکاي لاتين(حياط خلوت آمريکا) سفر کرد و هم آمريکا با عقب‌نشيني آشکار و نااميد از نتايج جنگ ترکيبي، با استيصال از ديپلماسي با ايران سخن گفت.
ديپلماسي فعال و عزتمندانه، يکي از ويژگي‌هاي بارز دولت سيزدهم بود. شهيد رئيسي در 34 ماه رياست جمهوري، طي 28 سفر به 23 کشور مختلف رفته و با سران و مقامات آنها ديدار کرد. کنار رفتن دست‌اندازها و موانعي از جمله برجام و «اف‌اي‌تي‌اف»، عضويت رسمي ايران در سازمان همکاري‌هاي اقتصادي شانگهاي، عضويت رسمي ايران در گروه بريکس، آزادسازي بخشي از پول‌هاي بلوکه‌شده ايران، امضاي موافقت‌نامه تجارت آزاد ميان ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا، راه‌اندازي کريدور شمال- جنوب، تعامل عزتمندانه با کشورهاي جهان و تحول در ديپلماسي منطقه‌اي و گسترش روابط با کشورهاي همسايه و.تنها بخشي از کارنامه موفق دولت رئيسي در سياست خارجي است.
5- در دولت يازدهم و دوازدهم، يکي از دولتمردان گفته بود: «شما مي‌خواهيد با دنيا مذاکره کنيد؟ شما بلد هستيد که با دنيا مذاکره کنيد و آيا زبان دنيا را مي‌دانيد؟»؛ حال با مقايسه کارنامه دولت سيزدهم با کارنامه دولت يازدهم و دوازدهم، در پاسخ به طرفداران اين رويکرد- و به خصوص فعالين جريان غربگرا- بايد گفت که «بنشينيد و زبان مذاکره با دنيا را ياد بگيريد».
در دنيايي که به واسطه اقدامات مخرب و جنايتکارانه دولت‌هاي سلطه‌گر، «قانون جنگل» بر آن حاکم است، اين اقتدار و ديپلماسي عزتمندانه است که احترام مي‌آورد. احترامي که ميوه‌هاي آن را مي‌توان در حوزه‌هاي مختلف از جمله امنيت، عزت ملي و اقتصاد چيد و از آنها بهره برد.
6- اظهارنظر جناب آقاي پزشکيان مبني بر اينکه «بايد زبان دنيا را بفهميم»؛ اظهارنظر مهمي است. حال شايسته است که رئيس‌جمهور منتخب و البته مشاوران ايشان، با الگوگيري از کارنامه دولت سيزدهم و همچنين عبرت گرفتن از کارنامه دولت يازدهم و دوازدهم، ديپلماسي عزتمندانه را ادامه داده و مردم را از ميوه‌هاي پرثمر آن بهره‌مند کنند و همزمان با پرهيز از ديپلماسي التماسي، از خسارت‌هاي بزرگ آن جلوگيري کنند.
مسعود اکبري
بسمه تعالي:آقاي پزشکيان! اين دو کارنامه را مقايسه کنيد (يادداشت
دولت ,دنيا ,جريان ,کارنامه ,زبان ,کشور ,زبان دنيا ,دولت يازدهم ,دولت سيزدهم ,سياست خارجي ,وزير خارجه ,سازمان همکاري‌هاي اقتصادي